Manastir Prohor Pčinjski

[futyfuty9 Administrator Pronaći sve poruke Pogledati profil Zatvori futyfuty9]

Devet i po vekova manastira Prohor Pčinjski

Svetionik kroz vekove

Centralna proslava obeležavanja 950 godina izgradnje i 700 godina od obnove najstarijeg manastira u Srbiji – Prohora Pčinjskog održaće se 6. septembra 2020.Jubilej svetinje starije od Hilandara prilika je za podsećanje na uzbudljivu istoriju srpskog naroda, kao i činjenicu da je oko ovog manastira još najmanje 160 drugih crkava iz starih vremena, što je neprocenjivo kulturno bogatstvo.

Jedan starac ugleda belog orla gde ulete u pešteru, i taj starac sazida hram na tom mestu, i oni pođoše i nađoše svetitelja u pešteri celokupna i uzeše na ramena i snesoše dole u crkvu, i tu napravi car kovčeg i narede da se odnese u sazidani hram, ali kovčeg nedvižimi prebist, i car razumede da svetitelj ne želi otići odatle i zato mu sazida obitelj i položi car Svetago mošti kad osveti hram u ime Svetog Oca Prohora, od koga poteče miro i isceljenja dobiše mlogi, slepi progledaše, hromi hod, nedužni zdravlje, tada se car zaradova, pa postavi igumana i ekonome i metohi na prepitanije inokov i vrati se u Carigrad.

Ovako je, pre nešto više od sto godina, arhimandrit Metodije (Milovanović) zabeležio legendu o nastanku jednog od najstarijih manastira u Srbiji.

Vladar koji se pominje je Roman Diogen, a svetac je Prohor Pčinjski – isposnik koji je gotovo ceo svoj život proveo u samoći, a poslednjih pedesetak godina na planini Kozjak na samom jugu Srbije. Manastir koji je posvećen njemu u čast smešten je u podnožju ove planine, u blizini reke Pčinje i jedan je od najvećih dragulja srpske istorije i kulture koji je stariji od Studenice, Žiče ili Hilandara.

Čudesna izlečenja

Ujedno, to je i priča u kojoj se prepliću najrazličitiji događaji iz srpske istorije, ali i meša stvarnost i java čudnovatim izlečenjima nad moštima Svetog Prohora ili činjenicom da su svetske preteče specijalaca – srpske komite – četnici upravo iz ovog manastira odlazili da oslobađaju zemlju porobljenu od Bugara i Turaka.

Manastir Prohor Pčinjski ove godine obeležava vredan jubilej – 950 godina od nastanka i 700 godina od obnove. U organizaciju se bezrezervno, na poziv Crkve, uključila i država, pokrovitelj cele manifestacije je predsednik Srbije, a „Vesti“ se kroz prigodan serijal pridružuju kako bi se ovaj značajan datum obeležio na najbolji mogući način. Prvobitno, svečana proslava je bila planirana za maj, ali je zbog pandemije virusa COVID-19 sve pomereno za jesen.

– Zajednička odluka Organizacionog odbora je da se centralna proslava održi 6. septembra. Međutim, pandemija virusa nas nije sprečila da nizom aktivnosti, od osvećenja novog prestola u crkvi, nove crkve-brvnare, te brojnim izložbama i bogatom izdavačkom delatnošću već započnemo sa obeležavanjem značajnog jubileja i tako će biti sve do kraja ove godine – priča arhimandrit Metodije (Marković).

[futyfuty9 Administrator Pronaći sve poruke Pogledati profil Zatvori futyfuty9]

Odg: Manastir prohor pčinjski

Iguman je manastira Prohor Pčinjski od januara ove godine, nakon što je obavljao dužnost nastojatelja.

– Naravno da je velika čast biti na čelu jedne od najstarijih srpskih svetinja – kaže ovaj arhimandrit i objašnjava da je manastir posećivao još kao mali, sa roditeljima, zato što je rođeni Vranjanac, a manastir je deo bogatstva Vranjske eparhije SPC.

Izdizanje iz pepela

Citat sa početka teksta je uzet iz reprinta knjižice „Manastir Sv. Oca Prohora Pčinjskog“ jedne od prvih pisanih tragova o ovom manastiru iz davne 1924. sačinio tadašnji iguman – imenjak današnjeg.

Iguman Metodije objašnjava da su prva ozbiljnija istraživanja manastira započela tek u 19. veku tako što su strani i domaći putopisci beležili ono što su videli ili čuli.

– Između ostalog, i na osnovu ovih zabeleški kasniji istraživači bili su u mogućnosti da rekonstruišu nekadašnji izgled crkve i utvrde faze izgradnje čitavog manastirskog kompleksa. Nažalost, sudbinu ove svetinje je u potpunosti pratila i sudbina srpskog naroda, pa je manastir više puta bio na meti obesti osvajača, rušen, paljen, devastiran… Ali, istorija ovog manastira takođe svedoči i o snazi da se svaki put izdignemo iz pepela, čuvajući i srpsku veru i naciju. Tako do današnjih dana – kaže iguman arhimandrit Metodije (Marković).

Episkop vranjski, vladika Pahomije, dodaje da je ovaj manastir do danas ostao svetionik koji je snagu vere širio mnogo dalje od juga Srbije.

– Kroz gotovo milenijum postojanja, ovaj manastir nije čuvao samo pravoslavnu veru, već i srpski identitet i naciju. Kada smo izgubili srpsku državu, manastir je tu bio kao duhovni svetionik koji je sabirao naš narod sve do Gnjilana na Kosovu i Metohiji i Skopske Crne Gore u Severnoj Makedoniji. Kako se nalazimo na tromeđi između Bugarske, Severne Makedonije i KiM, manastir je prolazio onu golgotu kroz koju je prolazio i naš narod – objašnjava vladika Pahomije dok razgovaramo u manastiru Sveti Nikola u centru Vranja.

[futyfuty9 Administrator Pronaći sve poruke Pogledati profil Zatvori futyfuty9]

Odg: Manastir prohor pčinjski

Prve godine hrišćanstva
Vladika Pahomije s ponosom ističe da je manastir Prohor Pčinjski ponos ovog kraja, koji svoju hrišćansku istoriju meri još iz prvih godina hrišćanstva.

– Upravo na prostorima današnje Vranjske eparhije su dokazi da je hrišćanstvo ovde postojalo mnogo ranije od vremena Kirila i Metodija. U selu Kruševici smo pronašli baziliku sa apsidom širokom 19 metara, a potiče iz 5. veka. I kada se pravio auto-put, pronađeni su hrišćanski grobovi iz 4. veka. Sve to govori da je hrišćanstvo ovde imalo utemeljenje još iz apostolskih vremena. Nažalost, sve te svetinje su iščezle iz naše svesti, a onda su drugi počeli da ih svojataju i da nam objašnjavaju da nisu naše – priča vladika.

I manastir Prohor Pčinjski pokušavali su da prisvoje mnogi, ali im to nikada nije pošlo za rukom.

[futyfuty9 Administrator Pronaći sve poruke Pogledati profil Zatvori futyfuty9]

Odg: Manastir prohor pčinjski

Predskazanje novog cara
U 950 godina postojanja manastir Prohor Pčinjski je doživljavao sudbinu svih onih drugih srpskih svetinja koje su izgrađene na raskrsnicama puteva.
Na tromeđi sa Bugarskom, Severnom Makedonijom i u nesporednoj blizini Kosova, ovaj manastir je kroz vekove doživljavao neveselu sudbinu srpskog naroda, izdižući se posle svake nedaće poput Feniksa, još lepši i „neosvojiviji“.

Vredna istorijska godišnjica, 950 godina od nastanka i 700 godina od obnove Prohora je prilika da se „Vesti“ kroz prigodan serijal pridruže ovako značajnom datumu koji će biti krunisan centralnom proslavom 6. septembra ove godine.

Spasavanje srne

Iguman manastira Prohor, arhimandrit Metodije podseća da je manastir u 11. veku podigao vizantijski car Roman IV Diogen.

– Legenda kaže da je on podigao prvobitnu crkvu u slavu svetog podvižnika Prohora koji je obitavao u Kozjačkoj pustinji pošto mu je prorekao da će doći na carski presto u Carigradu. U žitiju svetitelja detaljno se pripoveda događaj kada je sveti pustinjak Prohor spasao srnu od Diogena, koji je kao mladi aristokrata lovio na planini Kozjak u blizini pećine u kojoj se svetac podvizavao. Videvši mladog lovca Sveti Prohor pustinožitelj je prepoznao budućeg vizantijskog vasilevsa, a svoju viziju je još jednom, nekoliko godina kasnije objavio u snu carigradskom patrijarhu Jovanu Ksifilinu što je presudno uticalo na izbor novog cara – priča arhimandrit Metodije.

Arhitekta Aleksandar Radović u tekstu „Manastir Sveti Prohor Pčinjski“ navodi da je manastir bio u sklopu vizantijske države sve do „Nemanjinih osvajanja“ između 1180. i 1190. godine.

„Međutim, moguće je da je u tom razdoblju kraće vreme bio u vlasti Raške države. Naime, ojačala Duklja u vreme moćnog kralja Bodina na račun oslabljene Vizantije proširila je svoju vlast na Rašku i Bosnu. Za župana Raške kralj Bodin je postavio svoga dvorjanina Vukana. Ratujući protiv vizantijskog cara Aleksija I Komnina, Vukan 1093. i 1094. preko Kosova prodire u oblasti Skoplja i Tetova i u područje Vranja.“

Istovremeno, istoričar Borislav Andrejević navodi da je lako verovatno da je već tada, tri decenije od postanka, manastir prvi put, nakratko, na samom kraju 11. veka bio deo tadašnje srpske teritorije.

[futyfuty9 Administrator Pronaći sve poruke Pogledati profil Zatvori futyfuty9]

Odg: Manastir prohor pčinjski

Učvršćivanje granica

Faktografski, u sastav Srbije ulazi tek vek kasnije, odnosno krajem 12. veka u vreme velikog župana srpskog Stefana Nemanje.

„U ratovima protiv Vizantije, Nemanja je između 1180. i 1190. godine, proširio svoju državu na oblasti Niša, Morave, Vranja, Prizrena i oba Pologa. Ali, nakratko, jer su već bitkom na Moravi 1190. godine, u kojoj je Nemanja poražen od vizantijskog cara Isaka II Anđela, sve osvojene oblasti ponovo pripale Vizantiji. Međutim, vrlo brzo, postaju srpske dolaskom na vlast Stefana Prvovenčanog“, navodi Radović.

U monografiji „Duhovno i kulturno blago manastira prepodobnog Prohora Pčinjskog“ u čijoj je izradi, a povodom 950 godina od nastanka, učestvovao i iguman ovog manastira, arhimandrit Metodije, navodi se da je druga faza izgradnje i velike obnove ovog svetog mesta nastupila u vreme vladavine srpskog kralja Milutina i arhiepiskopa Save III.

„To je razdoblje kada srednjovekovna srpska država uvećava svoju teritoriju i učvršćuje granice tokom osvajanja kralja Milutina od 1282. do 1284. godine. Paralelno sa Milutinovim osvajanjima Srpska arhiepiskopija je proširila svoj uticaj te je obuhvatila stare vizantijske episkopije, postepeno uvodeći sopstvenu crkveno-administrativnu organizaciju. Istovremeno, sa učvršćivanjem srpske države pararelno je tekao i proces obnove starih crkava i manastira kao i kultova svetitelja. Posebno su na značaju dobili balkanski sveti pustinožitelji Sv. Prohor Pčinjski, Sv. Joakim Osogovski, Sv. Gavrilo Lesnovski i Sv. Jovan Rilski čiji se kultovi učvršćuju, pišu se žitija i himne i u čiju se slavu podižu i živopišu crkve. U ovo vreme opšteg kulturnog uspona, obnovljena je i živopisana manastirska Crkva Sv. Prohora Pčinjskog, najverovatnije oko 1314-1316. godine, u razdoblju neposredno pre živopisanja Crkve Sv. Đorđa u Starom Nagoričinu, koja je sagrađena do 1313. godine, a živopisana 1317-1318. godine.“

Kivot u istočnom zidu
Najsvetiji deo hrama je kivot Prepodobnog Prohora Pčinjskog smešten u istočni zid. Prema narodnom predanju, to je i nastariji deo crkve u kome se sem moštiju čuvaju i ostaci te prvobitne crkve iz 11. veka oko koga su kasnije dograđeni ostali delovi hrama.

„Međutim, na osnovu analize načina građenja i arhitektonske strukture može se zaključiti da je kivot nastao kasnije, verovatno tek oko 1488. godine kada je obnavljana crkva iz XIV veka. Tada je i probijen prolaz iz naosa stare crkve, ispod freske Sv. Prohora u arkosolijumu, koji vodi ka kivotu o čemu govore i vidljivi slojevi živopisa“, navodi se u jubilarnoj monografiji koju prati i istoimena izložba „Duhovno i kulturno blago manastira Prepodobnog Prohora Pčinjskog“.

Iguman rođen u Vranju
Arhimandrit Metodije (Marković), rođen je 7. septembra 1987. godine u Vranju završio je Bogosloviju u Nišu, zatim Moskovsku Duhovnu akademiju i postdiplomske studije na Bogoslovskom Institutu „San Bernardinjo“ u Veneciji 2012. godine. Metodije se zamonašio 1. septembra 2012. godine u manastiru Svetog Nikole u Vranju, gde je istog meseca od episkopa vranjskog Pahomija imenovan na dužnost namesnika manastira Prohor Pčinjski. Magistrirao je 2018. u Bolonju, a prethodno se usavršavao i na Univerzitetu u Paderbornu i Institutu „Johan Adam Miler“.

[futyfuty9 Administrator Pronaći sve poruke Pogledati profil Zatvori futyfuty9]

Odg: Manastir prohor pčinjski

Zadužbina kralja Milutina

Istorija manastira Prohor Pčinjski – jedne od najstarijih svetinja u Srbiji prošarana je usponima i padovima. Nastao u 11. veku, on se ipak u istorijskim izvorima pominje tek sa dolaskom na vlast srpskog kralja Milutina. Kako navodi njegov biograf, Danilo II, osvajanje novih prostora kralj Milutin započinje 1282. godine kada osvaja teritoriju sve do „Ovčjeg polja, Zletova i Pijaneca“.
„Mada se izričito ne pominje, verovatno je i vranjska oblast bila srpska, a manastir je već od 1282. u sastavu Milutinove Srbije. Za srpsku crkvu vreme vladavine kralja Milutina je period izuzetnog prosperiteta, jer kako navodi arhiepiskop Danilo II, kralj, odmah po dolasku na vlast ‘… poče zidati mnoštvo svetih crkava i mnoge… stare obnovi i ukrepi'“, navodi Aleksandar Radović.

Živopisana čuda

U periodu svoje vladavine kralj Milutin je podigao ili obnovio 40 crkava i manastira. Ipak, tek u Karlovačkom rodoslovu iz 1503. godine stoji da je u toj grupi zadužbina bila i crkva Prohora Pčinjskog.

„To nepobitno dokazuje i sama fasada crkve sa ugraženom opekom na kojoj je krupno upisano ime arhiepiskopa Save III u čije vreme je izvršena obnova hrama. Neosporno, i istorijski izvori i sama arhitektura oltarskog dela crkve sa starijim životopisom, potvrđuju da je u vreme kralja Milutina, odnosno u vreme arhiepiskopa Save III izvršena velika obnova i živopisanje manastirske crkve, I to već u duhu srpskog srednjovekovnog stvaralaštva još uvek čvrsto oslonjenog na najbolje tradicije vizantijske umetnosti i graditeljstva“, ističe Radović.

Arhimandrit Metodije (Milovanović) 1924. navodi da je stara crkva imala dever raznih odeljenja i bila je sva živopisana.

„Pri ulazu u pravu crkvu životopisi su bili apostoli evangelisti i život i rad Sv. Prohora. Ta su čuda Sv. Prohora prerada starijeg živopisa… Na zidu, na kome su živopisana ova čuda, živopisani su bili i stari živopisci ovog manastira: Damnjen Dugovčević ot Kratovo i sinovi jego Georgije i Teodor. Prema ovim živopiscima, živopisan je bio i Stefan Uroš i do njegova lika stajao je zapis: ‘Arsenije Čarnojević patrijarh srbski'“.

Najsvetiji deo hrama je kivot prepodobnog Prohora Pčinjskog, ali nije tačno utvrđeno ni kada je formiran, ni kada su mošti smeštene u istočni zid kivota.

[futyfuty9 Administrator Pronaći sve poruke Pogledati profil Zatvori futyfuty9]

Odg: Manastir prohor pčinjski

Četiri sloja

Dr Jadranka Prolović, istoričar umetnosti u radu „Manastir Sveti Prohor Pčinjski“ navodi da je prema narodnom predanju kivot i najstariji deo crkve i da čuva ostatke prvobitne crkve iz 11. veka oko kojeg su kasnije dograđeni ostali delovi crkve.

„Međutim, na osnovu analize načina građenja i arhitektonske strukture može se zaključiti da je kivot nastao kasnije, verovatno tek oko 1488. godine kada je obnavljana crkva iz 14. veka“, navodi dr Prolović.

Upravo u 14. veku je, prema podacima iz samog manastira, probijen prolaz iz naosa stare crkve ispod freske svetog oca Prohora u arkosolijumu koji vodi ka kivotu o čemu govore i vidljivi slojevi živopisa.

– U pitanju je prostorija sa niskim poluobličastim svodom, malih dimenzija. Da se radi o naknadno dozidanoj kapeli govori podatak da nema temelja i da je prolaz iz naosa današnje crkve kao i onaj prema hodniku koji vodi u Bogorodičinu kapelu naknadno probijen. Istraživanja su utvrdila četiri sloja slikarstva. Jedan iz 1894. godine, noviji iz 1904, o čemu postoji sačuvani i natpis u okviru slikanog programa. Ovog leta je otkriven stariji, treći sloj koji takođe govori o fazi oslikavanja tokom 14. veka. Najstariji četvrti sloj samo je fragmentirano otkriven u najnižoj zoni i o njemu ne postoje nikakvi podaci – ističe arhimandrit Metodije, iguman manastira Sveti Prohor Pčinjski.

Zidno slikarstvo 14. veka
Iguman, arhimandrit Metodije (Marković) ističe da je prema najnovijim istraživanjima slikarstvo manastirske crkve moglo nastati tokom 1315, a najkasnije 1316. godine.

– Tada je slikar Mihailo mogao da započne oslikavanje Crkve Sv. Đorđa u Starom Nagoričinu. Pretpostavlja se, pošto se ktitorstvo obnovljene crkve i živopisa pripisuje samom kralju Milutinu, da je živopisanje izvršila radionica njegovih dvorskih slikara iz porodice Astrapa, te da se najverovatnije reč o Mihailu Astrapi i njegovim saradnicima. Postoje zapisi da je nekada bio i vidljiv potpis samog slikara na štitu Sv. Dimitrija, ali se taj potpis danas ipak ne može pročitati – navodi iguman Metodije i dodaje da se na osnovu vidljivih delova lako zaključuje da je reč o izuzetno vešto urađenim freskama, ali je javnost zbog velikog stradanja crkve i kasnijih slikanih slojeva ostala uskraćena detalja tog slikarskog stila.

– Danas su vidljive figure Sv. Dimitrija i Sv. Jovana Kefadoforosa u najnižoj zoni severnog zida današnjeg oltarskog prostora, kao i veći delovi sokla na severnom, istočnom i južnom zidu nekadašnjeg hrama koji se danas nalaze u oltarskom prostoru. Takođe, delovi starijeg živopisa vide se i na mestima gde su otpali manji delovi živopisa, u niši protezisa na predstavi Sv. đakona Prohora, na severnom zidu na likovima Sv. Nikole i Sv. Silvestera Rimskog u okviru kompozicije Povorke arhijereja, kao i na najvišim delovima južnog zida u okviru scena iz ciklusa Hristovih čuda, te delimično na sceni Pranja nogu – navodi iguman manastira Prohor Pčinjski.

Osveštan nov presto u crkvi
U sklopu obeležavanja 950 godina od osnivanja manastira, episkop vranjski, vladika Pahomije 24. maja je, na praznik Ćirila i Metodija služio Svetu liturgiju, a zatim je prvi put osveštan presto u oltaru u koji je smešten deo moštiju svetitelja prepodobnog Justina, velikomučenice Marine, ispovednika igumana Vladimira, kao i mošti učenika vitlejemskih, savaijskih, surduličkih i jasenovačkih.

[futyfuty9 Administrator Pronaći sve poruke Pogledati profil Zatvori futyfuty9]

Odg: Manastir prohor pčinjski

Trem Svetog kneza Lazara

Ne postoje tačni podaci kada je manastir Prohor Pčinjski stradao u vreme turskih osvajanja južnog Balkana. Dr Jovan H. Vasiljević u knjizi „Južna Srbija“ navodi da za vreme prve navale Turaka na državu cara Lazara, manastir nije stradao jer je „bio u državi Dejanovića“.
„Ali kad su Turci otimali ove krajeve od despota Stefana 1413. i 1454. godine tad je i manastir postradao što svedoči i opravljanje manastirske crkve koje su učinili prvi srpski ljudi iz Kratova 1489. i 1599.“

Aleksandar Radović iznosi mnogo konkretnije podatke i navodi da su poslednji srpski vladari pred slom carstva bili i poslednji izdanci Nemanjića Jovan i Konstantin Dragaš – sinovi sestre cara Dušana – Teodore.

Prihodi od rudnika

„Dragaši su, kao moćni vladari u svojim oblastima kovali i svoj novac, imavši znatne prihode od rudnika u Kratovu i Zletovu. Povelja iz 1381. godine, kojom carica Evdokija i gospodin Kostadin daruju Hilandaru arhiljevačko vlastelinstvo, potvrđuje da je u sastavu njihove feudalne države bila i stara župa Žegligovo sa Kozjakom i najvećim delom Pčinje, a samim tim i manastir Sveti Prohor Pčinjski, kome su svakako posvećivali veliku pažnju. Na to ukazuje i podatak da su u Pomeniku Prohora Pčinjskog iz 15. veka popisani svi članovi porodice Dragaš, i to odmah iza Nemanjića (Dejan, Evdokija, Jevrosima, Vukosava, Dragaš i Konstantin). Mada istorijski izvori o tome ništa ne kazuju, može se pretpostaviti da su Dragaši u manastiru Sveti Prohor Pčinjski pomagali obnavljanje, održavanje, ili čak i izgradnju objekata. Naročito u periodu vladavine ‘velikoslavnog gospodara Srbije Gospodina Konstantina’ koji je poput svojih predata obnavljao stare hramove i podizao zadužbine“, objašnjava Radović i dodaje da odmah posle Maričke bitke 1371. godine Dragaši postaju turski vazali.

Međutim, Turci i dalje ne osvajaju predeo Inogošta, Preševa i Vranja kojima posle 1384. godine upravlja kesar Uglješa Vlatković, sin Vlatka Paskačića, koji je sve svoje oblasti, uključujući i manastir Prohor Pčinjski 1405. pridružio despotu Stefanu, ali je i dalje njima vladao.

Kesari Uglješe potpadaju pod vlast Turaka 1428. godine, ali Radović ukazuje da je manastir prvo veće oštećenje imao pri napadu Turaka 1412. godine kada je sultan Musa prodro iz Sofije preko Čemernika i opustošio krajeve oko Vranja.

[futyfuty9 Administrator Pronaći sve poruke Pogledati profil Zatvori futyfuty9]

Odg: Manastir prohor pčinjski

Zografska škola

Kroz ceo 15. vek nema podataka o manastiru, a prvi se pojavljuje 1483. godine kada „izvesni Petar daruje manastiru mermernu krstionicu“.

„Samo šest godina kasnije obnavlja se kompletan živopis, odnosno ponovo se oslikava Milutinova crkva o trošku Marina, sina popa Radonje iz Kratova. Sve to ukazuje na ozbiljnu pretpostavku da je manastir, već u prvim decenijama turske dominacije teško stradao. Čak toliko da je bila nepohodna njegova ozbiljna obnova. To je ostvareno 1489. godine, čitav vek posle tragičnog poraza na Kosovu, pa se tako u novoj zidnoj dekoraciji pojavljuje i lik Svetog kneza Lazara. Kako se u nekim izvorima navodi, knez Lazar Hrebeljanović podigao je spoljnu pripratu – trem ispred Milutinove crkve u manastiru isto tako što je je uradio i u Hilandaru. Narodno predanje govori da je knez, na putu za Kosovo Polje ovde i vojsku pričestio. Koinsidencija dogradnje egzonarteksa u Hilandaru i Prohoru može biti od značaja za bliže utvrđivanje vremena gradnje, a možda i koncepta i oblika trema u manastiru Prohoru Pčinjskom. Dalja arheološka, istorijska i druga istraživanja mogla bi dati odgovore na ova pitanja“, navodi arhitekta Radović.

Ipak, u knjizi „Južna Srbija“ dr Jovan H. Vasiljević navodi da je manastir živeo i u veoma teška vremena ropstva pod Turcima, navodeći da je nanovo uređen 1451. godine.

„… U njemu nalazimo i rad na književnosti i pismenosti srpske: iz tog vremena imamo i dovoljno rukopisa u ostatku manastirske biblioteke. Osim te pisarske radnje u manastiru ovom postojala je i zografska škola, a imalo je tragova i da je bilo neke vrste štamparije“.

Porez na vodenice i valjavicu
Aleksandar Radović ističe da se manastir u istorijskim izvorima ne pominje kroz ceo 16. vek, pa čak ni u turskim popisima Vranjskog kadiluka. Međutim, to ne znači da je manastir u to vreme bio prazan.

„Pre će biti da je bio oslobođen turskih feudalnih obaveza. Jer, već u popisnom defteru 1570. godine upisan je kao selo manastira Svetog Oca drugo ime Pčinja, a ulazio je u sastav poseda dvojice turskih spahija – Mehmeda, sina Solaka Alije i Alije, sina Jekuba. Po ovom popisu, u manastiru je bilo 15 monaha, ali je imao veliko gazdinstvo i značajne prihode, pa je bio zadužen velikom poreskom obavezom od 1.692 akče, naravno u naturi. Ne navode se objekti u manastiru, ali se beleži da plaća porez i na pet vodenica i jednu valjavicu“, navodi Radović.

Za današnje generacije valjanica ili valjavica je nešto nepojmljivo, ali je u to vreme bila jedna od najnaprednijih drvenih mašina koje su, pokretane snagom vode, valjanjem i udaranjem vune, uz stalni dotok vode proizvodilo grubo sukno.

Izvor : https://www.vesti-online.com

[Okitrip Deo inventara foruma Pronaći sve poruke Pogledati profil Zatvori Okitrip]

Odg: Manastir prohor pčinjski

U manastiru Prohor Pčinjski u toku su pripremni radovi: izrada stasidija, novog kivota za mošti, zatim svetog prestola kao i isposnica Sv. Oca Prohora, gde će biti izgraćena mala crkva posvećena Prepodobnom Sisoju Velikom. Zato je upućen poziv da se pomogne oko završetka ovih radova. Dobrovoljni prilog možete uplatiti na žiro račun: 200-3174830101008-55.
Pa ko zeli od nasih clanova nek ucini dobrotu

[Okitrip Deo inventara foruma Pronaći sve poruke Pogledati profil Zatvori Okitrip]

Odg: Manastir prohor pčinjski

... Takođe, pre 100 godina je rođen, a pre 30 je preminuo iguman Pimen Milić, koji je bio starešina manastira u teškim godinama nacizma i komunizma od 1943. do 1990. Biografijom ovog zaboravljenog kaluđera bavio se Marko Stojanović, čiji su koreni iz leskovačkog sela Oraovice baš kao i igumana Pimena.

Pejča Milić od starine je poreklom iz Oraovica kod Grdelice, gde je i rođen 4. septembra 1920. od majke Đurđe i oca Dimitrija zemljoradnika. Osnovnu školu je završio u rodnom selu.
Za vreme Drugog svetskog rata u aprilu mesecu 1942. bugarska okupaciona vlast ga je internirala u Bugarsku. U južnom delu ove zemlje pod vrelo teškim uslovima na neprekidnom fizičkom radu proveo je do novembra iste godine. Nakon što je je pušten na slobodu vratio se u svoju otadžbinu u dom svojih roditelja. Tu je proveo šest meseci u razmišljanju kako da ostavi roditelje i tri sestre i da se zamonaši. Sa blagoslovom roditelja i sa uputom crkvenih vlasti došao je u manastir Sveti Prohor Pčinjski 14. maja 1943. godine gde se posvetio Bogu. Zamonašen je 4. jula 1943. godine pod imenom Pimen.
Kada je 9. jula kosovski bataljon NOP Zejnel Ajdini likvidirao bugarsku policijsku patrolu upravu nad manastirom od monaha Serafima preuzeo je novopostriženi monah Pimen Milić.

Pre dolaska okupacionih snaga u manastir mudro će okrečiti dve freske na kojima su četnici i četnički dobrotvori iz četničke akcije po Staroj Srbiji i Makedoniji, kao i freske srpskih kraljeva kako ih ne bi uništili okupatori. Posle rata je kreč jednostavno uklonjen tako da su ova vredna dela ostala kao svedok srpske duhovnosti i kulturne baštine za generacije koje dolaze.

Detalje o sačuvanoj freski dao nam je Stanko Dimitrijević, arhitekta iz Vranja.

„Pomenuta freska, koju je Pimen zaštitio krečenjem, prikazuje tutora manastira Nedeljka Kovačevića iz Klinovca, kako sedi zamišljen nad projektom i raspoloživim novcem za obnovu manastira. U desnom uglu on daje momku hranu, koju očekuje četa vojvode Vuka (Vojina Popovića) na planini Kozjak, gore levo. Istovremeno sa borbom za oslobođenje od Turaka radilo se na obnovi manastira. Umro je kad je čuo prvi srpski top na Ristovcu, istog dana je manastir oslobođen u Pravom balkanskom ratu. Porodica Kovačević je starinom od Bitolja, a Nedeljko je bio rođeni stric moje babe Ristane“, objasnio je arhitekta Dimitrijević.

Pimen Milić proizveden je u čin ipođakona 27. marta 1945. godine, a 3. juna iste godine u čin Jerođakona u pridvornom hramu Svetog Simeona Mirotočivog u Patrijaršiji u Beogradu. U istom hramu jer 16. oktobra rukopoložen u čin jeromonaha.

Pimen Milić proizveden je u čin ipođakona 27. marta 1945. godine, a 3. juna iste godine u čin Jerođakona u pridvornom hramu Svetog Simeona Mirotočivog u Patrijaršiji u Beogradu. U istom hramu jer 16. oktobra rukopoložen u čin jeromonaha.

Od septembra 1943. do 25. januara 1948. vršio je dužnost starešine manastira, a za stalnog starešinu manastira postavljen je 26. januara 1948. godine uoči praznika Svetog Save. Odlukom Svetog Arhijerejskog Sinoda, a na predlog nadležnog mitropolita imenovan je za člana eparhijskog saveta.

Za revnosnu službu je na Vaskrs 24. aprila 1949. godine odlikovan crvenim pojasom. U čin Igumana je proizveden 25. aprila 1952. godine u crkvi Svete Trojice u Kraljevu. Sva rukopoloženja i odlikovanja primio je od ondašnjeg Mitropolita Skopskog Josifa Cvijovića.

[boban Posmatrač Pronaći sve poruke Pogledati profil Zatvori boban]

Odg: Manastir prohor pčinjski


Ovo je isposnica sv.Prohor Pcinjskog u selo Nagoricane.

[Okitrip Deo inventara foruma Pronaći sve poruke Pogledati profil Zatvori Okitrip]

Odg: Manastir Prohor Pčinjski

... Osvajanjima započetim već u proleće 1282. godine, kako navodi njegov biograf arhiepiskop Danilo II, Kralj Milutin uze u početku dolaska (na presto) oba Pologa sa njihovim Gradovima, i sa oblašću i Grad slavni Skoplje, potom Ovče Polje, Zletovo i Pijanec. Mada se to izričito ne pominje, verovatno je i Vranjska oblast bila srpska, a manastir je već od 1282. godine u sastavu Milutinove Srbije. Za Srpsku Crkvu vreme vladavine kralja Milutina je period izuzetnog prosperiteta, jer kako navodi arhiepiskop Danilo II, odmah po dolasku na vlast kralj poče zidati mnoštvo svetih crkava, a mnoge... stare obnovi i ukrepi. Podigao je ili obnovio 40 crkava i manastira, zahvaljujući bogatim prihodima Kraljevine od rudarstva i trgovine. Mada izvori toga doba ne govore o Manastiru Svetog Prohora Pčinjskog, u Karlovačkom Rodoslovu iz 1503. godine, stoji da kralj Milutin, pored ostalih zadužbina sagradi i crkvu Pšinskomu Prohoru.
Osvajanjem ovih krajeva od strane Turaka, završava se razdoblje u kome je manastir prosperirao kao snažan duhovni i kulturni centar srednjovekovne srpske države.

Kroz čitav XV vek pema podataka o njemu, sve do 1483. godine, kada izvesni Petar daruje manastiru mermernu krstionicu.

Samo šest godina kasnije, obnavlja se kompletan živopis - ponovo se oslikava Milutinova crkva o trošku Marina, sina popa Radonje iz Kratova.

Sve to ukazuje na ozbiljnu pretpostavku da je manastir već u prvim decenijama turske dominacije vrlo teško stradao, čak toliko da je bila neophodna njegova ozbiljna obnova. To je ostvareno 1489. godine, čitav vek posle tragičnog poraza na Kosovu, pa se tako u novoj zidnoj dekoraciji pojavljuje i lik Svetog kneza Lazara. Kako se u nekim izvorima navodi knez Lazar Hrebeljanović podigao je spoljnu pripratu ili trem, ispred Milutinove crkve u manastiru Svetog Prohora Pčinjskog, isto kao što je to uradio i u Hilandaru. Narodno predanje govori da je knez, na putu za Kosovo Polje ovde i vojsku pričestio. Koincidencija dogradnje egzonarteksa u Hilandaru i Prohoru, može biti od značaja za bliže utvrđivanje vremena gradnje, a možda i koncepta i oblika trema u Manastiru Prohoru Pčinjskom. Dalja arheološka, istorijska i druga istraživanja mogla bi dati odgovore i na ovakva pitanja.
Te iste 1489. godine sagrađena je ili samo oslikana i manja crkva Svetog Jovana, severoistočno od glavnog hrama, od koje danas stoje samo arheološki ostaci.

U XVI veku manastir se opet dugo ne pominje u istorijskim izvorima. Nema ga ni u prvim turskim popisima Vranjskog kadiluka 1519, zatim 1527/28. i 1530/31. godine. To ne mora značiti da je manastir bio napušten već će pre biti da je bio oslobođen turskih feudalnih obaveza. Jer, već u popisnom defteru 1570. godine upisan je kao „selo manastira Svetog oca, drugo ime - Pčinja“, a ulazio je u sastav poseda dvojice turskih spahija - Mehmeda, sina Solaka Alije i Alije, sina Jekuba.

Po ovom popisu, u manastiru je bilo 15 monaha, ali je imao veliko gazdinstvo i značajne prihode, pa je bio zadužen velikom poreskom obavezom od 1692 akče, naravno u naturi. Ne navode se objekti u manastiru, ali se beleži da plaća porez i na pet vodenica i jednu valjavicu.
I opet krajem veka, 1589. godine, da li sticajem okolnosti - na dvestotu godišnjicu Kosovskog boja, još jedna velika i značajna obnova hrama. Dograđuje se i oslikava, verovatno nad temeljima iz prethodnih vremena, južni paraklis posvećen Presvetoj Bogorodici, ali tako da se, verovatno jedinstvenom svodnom i krovnom konstrukcijom nadvisuje već ranije oštećeni svod Milutinove crkve. Na taj način ponovo je sazidana velika crkva, široke osnove i veće visine, čemu su po svoj prilici pogodovali povoljniji odnosi sa turskim vlastima.

Južni paraklis oslikan je živopisom izvanrednog kvaliteta, a sudeći po očuvanom fragmentu na istočnoj strani, bila je oslikana i celokupna fasada obnovljenog, odnosno proširenog hrama. Toj tvrdnji u prilog ide i činjenica da je tokom arheoloških iskopavanja pored spoljnih zidova crkve pronađeno mnoštvo fragmenata fresko maltera sa ostacima fresaka.

U prvim decenijama XVII veka, istorijski izvori beleže da se crkva oprema vrednim mobilijarom i drugom opremom: stolovima, nalonjima, kadionicamai sličnim. Nastavlja se obnova u manastiru, započeta krajem prethodnog veka.

Izvesni Stojko iz Oraovice izrađuje izuzetno ukrašen duborezni sto 1605/1606. godine, a već 1608/1609. jeromonah Stefan radi duborezni ikonostas od kojeg su danas sačuvane bogato ukrašene Carske dveri (koje se danas nalaze u Arheološkom muzeju u Skoplju) i duborezni oslikani krst sa Raspećem. Isti jeromonah Stefan, petnaest godina kasnije, 1626, uradio je takođe veliko raspeće u Manastiru Gračanica. Sva ova dela - duborezni sto majstora Stojka, carske dveri i ikonostas sa Raspećem - imaju veliku umetničku vrednost. Kasnije angažovanje jeromonaha Stefana u Gračanici samo potvrđuje da je manastir Prohor Pčinjski bio stecište obdarenih stvaralaca, čiji je rad bio nadaleko cenjen.

Poslednji put u XVII veku, manastir se pominje u jednom zapisu iz 1698. godine, u vreme igumana kir Ilariona...

[Okitrip Deo inventara foruma Pronaći sve poruke Pogledati profil Zatvori Okitrip]

Odg: Manastir prohor pčinjski


U XVIII veku, manastir se pominje u nekoliko navrata. Najpre 1725. godine, kada ...smireni mitropolit Skopiju i Vranja i Pročaa uzima iz manastirske biblioteke rukopisani primerak Nomokanona na pročitanije i ne vraća ga. Rukopis se nekako našao u Sremskim Karlovcima, a potom u Rusiji. Ovo je prvo pominjanje velike i bogate manastirske biblioteke, koja je imala priličan broj rukopisanih knjiga na pergamentu, koži i hartiji.

O tome da su u manastiru ne samo prepisivane, već i pisane knjige, govori i zapis monaha Akakija, koji je sam napisao bogoslužbenu knjigu koja je nedostajala manastiru.

Novembra 1748. godine, na jednoj knjizi ostavlja zapis đak Nikola, a 1749. godine u manastir dolazi jeromonah Dimitrije Dečanski.

Sredinom veka, 1755. godine, manastir strada u zemljotresu, o čemu takođe svedoči zapis na jednoj knjizi: Da se znae kade pade porta manastirska, kad se zemlja trese, meseca februara, den 15. 1755. To potvrđuju i nalazi nedavnih arheoloških iskopavanja, kada su otkriveni ostaci temeljnih zidova porušene kapije. Današnja zidana kapija je samo zapadni deo srednjovekovne ulazne građevine, koji nije porušen u zemljotresu. Daljih pedesetak godina, do kraja XVIII veka, nema podataka, ali se može pretpostaviti da je manastir nesmetano živeo, bez većih promena. Međutim, XIX vek je prepun zbivanja o kojima govori mnoštvo istorijskih izvora, uglavnom zapisa, ali i priličan broj verodostojnih istorijskih dokumenata.

Prvi srpski ustanak reflektovao se i u vranjskom kraju oslobodilačkim pokretom pripremanim u manastiru Prohoru Pčinjskom. U odsustvu Karađorđeve pomoći, pokret se nije šire razvio i zahvatio je samo manji deo Vranjskog kadiluka.

Posle sloma Prve srpske revolucije i završetka Drugog srpskog ustanka, Turci su na jugu Srbije činili velika nasilja i pustošenja.

Nekoliko zapisa svedoči o velikom stradanju manastira 1817. godine: ...u ljušaja vremja ot Turci. Ali, manastir odoleva svemu, kao jedan od mnogih srpskih manastira koji su u ta vremena bili, kako navodi Vuk Karadžić, pravi i jedini stubovi i čuvari zakona ršćanskoga i imena srpskoga.
Monah Martirije Hilandarac stiže u manastir 1815, a oko 1820. piše žitije Prepodobnog oca Prohora, najstarije za koje se zna.

Značajna je 1832. godina, kada pop Neša (potomak igumana Živka), koji je postao iguman 1825. godine, zida konake uz dozvolu Husein-paše.

Ovi konaci, poznati u narodu kao „Pop-Nešine zgrade“, verovatno su podignuti na ruševinama prethodnih građevina, severno od kapije, na mestu današnjeg Kraljevog konaka.

U vreme kneza Miloša, između 1835. i 1839. godine, manastiru je iz Srbije pružana pomoć u novcu i knjigama, a neki monasi su pozivani da uče i usavršavaju se po manastirima u Srbiji.
Zabeležena su kazivanja kaluđera da je četrdesetih godina XIX veka neki Rus odneo iz manastira čitav tovar knjiga, pa i to da je nekakav stranac došao sa carskim pismom i odneo priličan broj najstarijih i najvrednijih knjiga. Sredinom veka, uz pomoć grčkih episkopa, neki Grci su odneli čak i dva tovara knjiga.

Krajem 1841. godine, dogodio se požar u crkvi, zahvaćenoj vatrom od sveća. Na Starom zavetu iz XIV veka, koji se još devedesetih godina XIX veka nalazio u manastirskoj biblioteci, stoji zapis: Da se znae koga izgore manastir, ćivot i ruka svetomu ocu. druga ruka sveta Marina u igumenu vremenu popa Nešu 1841, mesec oktombrija, den 3.

Kako igumenik Antonije piše 26. oktobra 1868. godine u pismu Njegovom visokopreosveštenstvu mitropolitu skopskom g. Pajsiju, ruski konzul Aleksandar iz Sankt Peterburga, kao i drugi ruski zvaničnici, odabiraju najvrednije rukopisne knjige i odnose ih u državne biblioteke i biblioteke ruskih velikaša.

Očigledno manastir Svetog Prohora Pčinjskog imao je vrlo bogatu i značajnu biblioteku, što samo potvrđuje činjenicu da je u doba svog punog razvoja bio snažan duhovni centar.
Polovinom XIX veka, na manastirskom saboru, 19. oktobra 1852. godine, prvi put se bira tutor manastira. Time počinje direktno (civilno) učešće naroda u izboru manastirske Uprave. Tutor postaje poznati u Vranju prvak, Hadži-Mihailo Pogačarević, koji za igumana manastira predlaže manastirskog popa Antu Pop-Paunovića.

Pod njihovom upravom, a u znatno povoljnijim društvenim prilikama, manastir je vrlo brzo oživeo, primajući sve više posetilaca sa svih strana, naročito iz Vranja i okoline. Zahvaljujući znatnim prikupljenim sredstvima i velikoj podršci sve imućnijih priložnika, počinju da se grade „Nove” ili „Vranjske“ zgrade. Južno od glavne kapije, 1854. godine, završava se veliki gostinski konak, a 1862. godine završava se i južno krilo, kao monaški konak. Ova dva velika objekta, koji čine jednu celinu, nastali su kao izraz intezivnog prosperiteta manastira i danas predstavljaju njegovo prepoznatljivo obeležje.

O dinamičnim aktivnostima na unapređenju manastira govore i neki zapisi iz tog vremena. Tako je na zvonu u današnjem zvoniku zapisano: Sej kampan priloži pri igumena Petra sveštenika nazi... Dimitri Ivanović ot Vranja i Stoša Petrović, 1872. godine...

[Okitrip Deo inventara foruma Pronaći sve poruke Pogledati profil Zatvori Okitrip]

Odg: Manastir prohor pčinjski

... A na drvenoj zvonari, u porti manastira južno od crkve, stajao je zapis: Vo imja Svatago prepodobnago oca sagradisja sija zvonara pri igumenije svjaščenika Petra. Treću čast plati ot Peljince Peša Stanković sas čuda. V ljeto JOog (1873) meseca septemvrija KZ (27).

Na srebrnom poklopcu ćivota zapisano je samo: St. Prohor Pčinski - 1874. februari - Manastir.

Uzdizanjem i snaženjem već od sredine XIX veka, manastir Svetog oca Prohora Pčinjskog ima aktivnu ulogu u oslobodilačkim težnjama i pokretima. Bio je jedan od organizatora velikog ustanka koji se, u proleće 1841. godine, rasplamsavao u krajevima oko Niša, Leskovca, Vranja, Kumanovske Pčinje i drugde. Po ugušenju ustanka manastir je postradao od Turaka, a mnoge stare crkvene knjige su uništene. Nedugo potom, nastaju nove nevolje, kada u razračunavanju između Arbanasa i Turaka, poznatom kao Vuna Derviš-Cara, veoma teško stradaju vranjski i kumanovski kraj. Porušena je tek sagrađena vranjska crkva i oštećen Pčinjski manastir, a pred Arnautima je pobegao iz Vranja i sam Husein-Paša, koji je pokazivao veliko razumevanje prema srpskom narodu i Crkvi.

U daljim oslobodilačkim težnjama, uloga manastira Svetog oca Prohora Pčinjskog je sve intezivnija i neposrednija. Iz tih razloga, već od 1870. godine Bugarska Egzarhija nasrće na manastir. Tada su uništeni i delovi zapisa na konacima, uništena ili odneta mnoga dokumenta i knjige.

U Srpsko-turskim ratovima 1876-1878. godine, manastir je bio jedan od važnih centara ustanka. U poslednjim danima rata, 1. februara 1878. godine, oslobođen je Bujanovac, a sledećeg dana, 2. februara i sam Manastir Prohor Pčinjski, Trgovište i Preševo. Tri dana kasnije, rat je završen primirjem, ali je o sudbini ovih krajeva ostalo da se odluči na Berlinskom kongresu.

Sve vreme rata, manastir je pribežište izbeglica iz krajeva pod Turcima, ali i sastajalište ustaničkih prvaka. Tu su sastavljeni apeli i molbe Knezu Milanu Obrenoviću i Berlinskom kongresu i održana je Skupština narodnih predvodnika, koja je tražila da se ovi krajevi pripoje matici Srbiji. Nažalost, opravdanim narodnim težnjama nije udovoljeno, pa je manastir ostao u Turskoj.
Pred najavom da će Berlinski kongres ostaviti manastir u Turskoj, arhimandrit Firmilijan i Jevrem Ilić, svršeni student Duhovne akademije u Kijevu, prenose u Narodnu Biblioteku u Beogradu 33 dragocene knjige (od kojih i dve na pergamentu), koje stradaju u bombardovanju 6. aprila 1941. godine. Obilazeći manastir 1878. godine Aleksa S. Jovanović beleži da stare i nove zgrade zaokružuju manastir i da u njima ima preko dvesta odaja, i to pod jednim krovom i u jednom dvorištu. Takođe beleži da u manastiru još uvek postoji jedna ručna štamparija od ižljebljenih daščica, za odštampavanje crkvenih molitava, kao i ikonoreznica za ikone. Očigledno, manastir je iz srpsko-turskih ratova 1876-1878. godine izašao bez većih razaranja, pa se njegov život i razvoj nastavlja novim intenzitetom.

Severno od hrama, 1891. godine sagrađen je manji konak, trudom popa Jeftimija Pop-Markovića iz sela Starac i epitropa Mladena Ilića iz Drežnice, opštenarodnom milostinjom, kako je zabeleženo na kamenoj ploči na zidu građevine.

U vrhu prostrane manastirske porte, krajem XIX veka, u vreme epitropa Mladena Ilića - Đukovića, koga tada zemenjuje Nedeljko Kovačević, podignut je manji spratni konak, poznat kao Mitropolija, namenjen očigledno nadležnom mitropolitu. Godine 1891. epitrop Mladen gradi vodenicu sa šest vitrova (gornja vodenica ispod Kumanovske porte), uz koju je i štala za stoku i prostorija za pomeljara.

Do 1881. godine u manastiru radi Duhovna škola, sa monasima i učiteljima. Iste godine, u manastiru se osniva srpska svetovna osnovna škola koja radi sa prekidima sve do 1955. godine.

Jovan Hadži Vasiljević 1897. godine beleži kako su se po crkvi, kuli i odajama manastirskim još uvek pomicali mnogi drveni i olovni ostaci za štampanje i životopisanje. Takođe beleži da je u hodniku manastirskog konaka, među razbacanim knjigama, pronašao dva ispisana pergamentna lista, koji su bili ostaci spisa Dioskoridove Farmakologije, iz kojih se moglo pročitati da je taj spis u XIV veku sa latinskog na srpski preveo Nikola Vrač (Prevede Nikola Vrač od latinske na srpsku knjigu, Bog da ga prosti). Ova dva lista okupator je spalio u porti, u Prvom svetskom ratu.
Posle vrlo intezivnog razvoja od 1854. do 1869. godine, posle smene popa Ante pop-Paunovića, upravu primaju dvojica monaha - Hadži Danilo i Danilo Klinovački.

Već 1894. godine, dolaskom Nedeljka Kovačevića iz Klinovca za tutora, počinje novi graditeljski ciklus. On 1896. godine kupuje imanje i gradi dućane u obližnjem selu Klenike, što je i zapisano na ugaonom tesaniku jednoga dućana u centru sela: 1896. godine 25. jula sagradiše se ovi dućani manastira Svetog Prohora Pčinjskog za vreme Jovana Popovića.

Kao tutor Nedeljko Kovačević je izuzetnim i nesebičnim zalaganjem dao veliki doprinos jačanju i razvoju manastira, ali i čitavog kraja, naročito u odnosima sa turskim vlastima. On 1898. godine dovodi vodu sa Kozjaka i gradi veliku česmu u manastiru, angažujući dobrotvore i priložnike iz okoline, o čemu je postojao i opširan zapis. Kupuje imanja po okolini, gradi na njima objekte na korist naroda i samog manastira. Kupuje imanje u Bujanovcu 1906. godine i na njemu zida zgradu koja je bila prva osnovna škola u gradu. Kupuje čak i u Skoplju imanje, neprestano i neumorno čini mnoga dela na dobrobit naroda, a posebno manastira.

Međutim, u svom velikom patriotskom zanosu, Nedeljko Kovačević čini i fatalnu grešku sprovođenjem izgradnje novog hrama, rušeći stari, kome su tek neznatno bili napukli zidovi. Tako je uništen najveći deo srednjovekovne crkve sa vrednim živopisom od koga su ostavljeni samo zidovi oltara, kripta sa kivotom Svetog Prohora i južni paraklis Presvete Bogorodice. Radovi su od turskih vlasti odobreni kao popravka, dozvolom iz jula 1898. godine, da bi već posle tri meseca bili zabranjeni, a nastavljeni po novoj dozvoli tek 1902....